Prefabricage is goed voor milieu
Milieumagazine
Het in de fabriek fabriceren van woningen lijkt het antwoord te zijn om de bouw te versnellen. De bouwopgave is enorm en de komende jaren moet de voorraad een slordige 900.000 woningen erbij krijgen. Maar ook om het stikstofprobleem het hoofd te bieden is industrialisatie een belangrijk wapen.
** Althans, wel met de wijze waarop de Re-Buildit Group BV opereert. De scale-up is in Emmen bezig om met circulaire vloer- en wanddelen de bouwmarkt te veranderen. De milieuprestatie van de producten scoren namelijk een LCA die tenminste gelijkwaardig is als die van houtskelet. **
De mannen achter Re-Buildit zijn Johan Douwes, Marc Angevare en Nico van Hoogdalem. Het drietal heeft ieder op zijn eigen manier inmiddels zijn sporen in de bouwsector wel verdiend. Zo heeft Douwes heel veel kennis en ervaring op het gebied van staalbouwframe opgedaan. Douwes heeft dan ook al flink wat uitvindingen en patenten op zijn naam staan. Angevare is op zijn beurt een zeer ervaren ontwikkelaar terwijl Van Hoogdalem als ‘mister circulair’ in de markt bekend staat. Onlangs is in Emmen een productielocatie geopend waar ze de wanden en panelen produceren.
Het drietal werkt echter keihard aan een hypermoderne factory die aan de rand van Emmen komt te staan. Hier moeten straks in het eerste jaar al 675.000 vierkante meter aan vloer- en wanddelen van de productielijn rollen. De bouwelementenfabriek gaat aldus de initiatiefnemers Re-Buildit circulair bouwen echt een boost geven. De fabriek zelf geldt als lichtend voorbeeld. De 18.000 vierkante meter tellende productiehal wordt uit modulaire elementen opgebouwd. 3600 zonnepanelen en een waterstof installatie zorgen voor een energieneutraal productieproces.
Zij zien zich met de realisering van de fabriek vooral als aanjagers van circulair bouwen. “Wat we in Emmen gaan doen is echt uniek”, benadrukt Angevare. “De huidige modulaire bouwfabrieken noemen zich circulair maar dat zijn ze eigenlijk niet. Zo werken ze bijvoorbeeld met warmgewalst staal en volle betonnen vloeren. Wij leveren echt circulaire producten af. Zo is het blik dat we gebruiken al voor vijftig tot zestig procent gerecycled. Op blik komt statiegeld en dat doen wij ook doen. Met andere woorden, wij nemen de elementen aan het einde van de rit weer terug om er weer nieuwe van te maken.”
Slim uitgedacht
Van Hoogdalem: “Blik is een lichtgewicht materiaal en door de holle wanden die we dichtzetten, kunnen we het materiaalgebruik met vijftig procent verminderen. De producten zijn door Johan heel slim uitgedacht. Hij heeft er de afgelopen tien jaar mee geëxperimenteerd om zoveel mogelijk kracht in de basiselementen te brengen. Daardoor kunnen we tot 26 meter overspanning gaan. Daar zijn patenten op en dat wordt in licentie van Johan geproduceerd.” Overigens haast Douwes zich eraan toe te voegen, dat de bouwelementen ge-upgrade producten zijn. “Ze voldoen ook gewoon aan het bouwbesluit.” “En”, vult Van Hoogdalem aan, “ze zijn aardbevingsbestendig. Er zijn proeven mee gedaan en op basis van de resultaten hebben de elementen nu een NAM-goedkeuring. Zeker gezien de opgave die er in het Groningse ligt om aardbevingsbestendig te bouwen geen onbelangrijke toevoeging.”
LCA-berekening
Voor Re-Buildit is duurzaamheid een vanzelfsprekendheid. Niet alleen bieden ze de markt met lichtgewicht constructies extra ruimte voor de huidige stikstof en CO2-problematiek, de building blocks zijn ook nog eens eindeloos recyclebaar. Los daarvan is de LCA-berekening die het bedrijf voor zowel de wand- als de vloerproducten heeft laten uitvoeren niet verkeerd. De berekeningen laten namelijk zien dat de milieuprestatie van de Re-Buildit wanden tenminste gelijkwaardig scoren ten aanzien van houtskelet. En dat is op zich positief omdat houtskelet doorgaans al gunstig presteert in vergelijking met baksteen en beton. De LCA-berekeningen op de gehele levenscyclus scoren we 50% beter als Houtskelet. Dit betekent dat alle processen vanaf grondstofwinning tot en met afdanking zijn beschouwd. “De verwachting”, ligt Douwes toe, “is dat de milieuprestatie de komende tijd alleen maar zal verbeteren als er meer nauwkeurige LCA-data van toeleveranciers beschikbaar komen. Omdat die er nu nog niet zijn zitten in de huidige berekeningen een paar veilige worst case aannames.”
Scale-up
Wie overigens denkt dat het drietal met Re-Buildit bezig is met een start-up heeft het aan het verkeerde eind. Inmiddels heeft het bedrijf een flinke track record. “Met onze elementen zijn we dan ook meer een scale-up”, benadrukt Angevare. Zo is bijvoorbeeld in Katwijk door middel van de panelen in zestien weken tijd tijdelijke huisvesting gerealiseerd. Maar ook zijn de vloerelementen en wandpanelen in diverse renovatietrajecten toegepast. Zowel de vloer- als wandelementen worden inclusief elektravoorzieningen en isolatiemateriaal aangeleverd. Daarmee zijn na montage plug- and play. De wanden hebben verder als voordeel dat ze niet meer gestuct hoeven te worden. En ze zijn zo sterk dat er direct een closetpot aan kan worden gehangen. “Maar het is ook weer een heel licht materiaal”, aldus Angevare.
State of the art
De fabriek die Re-Buildit gaat bouwen komt te staan op het bedrijventerrein De Tweeling in Emmen. Vooral de centrale ligging van zowel de provincie als het bedrijventerrein sprak het drietal aan. “We kunnen van daaruit ook naar Duitsland maar bovenal is daar nog veel ruimte. Zes hectare die goed ontsloten is, vind je niet overal. Daarbij komt nog”, voegt Angevare eraan toe, “waren zowel de provincie als de gemeente Emmen enthousiast over het hoogwaardige bedrijfsprofiel van de productielocatie. We krijgen alle denkbare ondersteuning en medewerking.”
De fabriek van 18.000 vierkante meter wordt volledig modulair prefab geconstrueerd. Door 3.600 zonnepanelen op het dak te leggen en naast de fabriek een waterstofcentrale te bouwen is zowel de fabriek als het productieproces energieneutraal. Van Hoogdalem: “De geschatte CO2-besparing is circa 426 ton op jaarbasis. Hierdoor is de met de productie van zonnepanelen en waterstofcentrale gemoeide CO2-productie na circa 3 - 4 jaar gecompenseerd.” De fabricage van de bouwelementen gaat straks waar mogelijk geautomatiseerd. “Daardoor”, vertelt Douwes, “is het proces zo efficiënt mogelijk en het risico op uitval een stuk minder groot.” De eerste productielijn die met de opening van de fabriek gaat draaien is volgens hem goed voor een uitvoer van 675.000 vierkante meter aan vloer- en wanddelen. “Het jaar daarop kunnen we dit opschalen naar een dubbele productie”, aldus Douwes.
Werkgelegenheid
Hoewel een groot deel van het productieproces geautomatiseerd is, voorziet Re-Buildit wel in de nodige werkgelegenheid. “In het eerste jaar verwachten wij ongeveer honderd arbeidsplaatsen te kunnen bieden. Dit aantal kan bij een maximale opschaling oplopen tot zo’n driehonderd arbeidsplaatsen”, zegt Van Hoogdalem. “En dat is plezierig voor de lokale en regionale werkgelegenheid.” Tenslotte is er ook nagedacht over de logistiek. Het zal duidelijk zijn dat de fabriek voor flink wat aan- en afvoerbewegingen gaat zorgen. Om ook op dit aspect zo duurzaam mogelijk te zijn, is Re-Buildit in gesprek met een transporteur die zijn vrachtwagens op waterstof laat rijden. “Dat betekent dus dat de bouwelementen CO2-vrij naar de bouwplaatsen worden vervoerd.”